در اولویت سیاست خارجی ترامپ، افغانستان شامل نیست اما پنج وزیر و رئیس کنگرهی امریکا که از دشمنان سرسخت طالبان هستند در دولت ترامپ حضور دارند. محال است که این پنج نفر مخالف طالبان در حکومت و دولت ترامپ دست به اقداماتی علیه طالبان نزنند. رئیس کنگرهی جدید امریکا پیش از آغاز به کارش در کنگره ملی مسئله قطع کمکهای امریکا به طالبان را مطرح ساخته است.
شخص ترامپ رئیسجمهور امریکا در جریان کمپین انتخاباتی و بعد از آن، خشم خودش از خروج تحقیرآمیز امریکا از افغانستان را بارها به تندی بیان داشته است. موضوعی که بعد از پیروزی ترامپ در انتخابات روشن شده و بارها در موردش صحبت شده است قطع کمکهای مالی هفتگی امریکا به طالبان است.
اکثریت تحلیلگران معتقدند که قطع کمک چهل میلیونی هفتگی امریکا به حکومت غیرمشروع طالبان، قطعی و حتمی است. قطع کمکهای مالی امریکا به طالبان پیامدهای منفی زیادی برای حاکمیت طالبان و مردم افغانستان دارد و بیش از طالبان مردم، گرسنه و فقیر افغانستان آسیب میبینند.
قطع کمکهای امریکا به ارزش پول افغانی آسیبی جدی وارد میکند و این پول ارزشش را به شدت از دست میدهد. با قطع کمکها و از دست دادن ارزش پول افغانی قیمتهای مواد غذایی و غیر غذایی افزایش خواهد یافت. اکثریت مردم که در سه سال و نیم حاکمیت طالبان کارشان را از دست دادهاند و دچار فقر شدید هستند قدرت و توان خریدشان را احتمالن از دست میدهند. مردم در این سه سال و نیم حکومت طالبان رنج و درد بیشماری کشیدهاند و با افزایش قیمتها فشار شدید و غیرقابل تحمل بالای مردم ممکن است، دست به قیام علیه طالبان بزنند. طالبان نیز با قطع کمکهای هفتگی آشکار و پنهان امریکا زیان جدی میبینند و توان مالیشان را از دست میدهند. بسیار واضح است که هیچ کشور دیگری نمیتواند خلای کمکهای مالی امریکا را پر کند. طالبان با جمعآوری مالیات، حشر و زکات از مردم گرسنه و در حال مرگ هرگز نمیتوانند مصارفات حکومتشان را پوره کنند و تامین نمایند. بیش از هر بخش دیگری، وزارت دفاع طالبان که به هزینهی کلان مالی نیاز دارد آسیب خواهد دید و نیروهای آن صف طالبان را ترک خواهند کرد.
جدا از چالش قطع کمکهای مالی امریکا طالبان دچار اختلاف جدی و آشکار هستند. ترور خلیلالرحمان حقانی این اختلافات را کاملاً آفتابی کرد. عدم حضور هیبتالله در جنازه خلیل حقانی و متعاقب آن نرفتن او به فاتحه و تحقیر حقانیخیلها در نپذیرفتن فرزند خلیلالرحمان به عنوان وزیر مهاجرین دیگر شکی در اختلاف حقانیها و قندهاریها باقی نماند. برکناری مولوی کبیر از نزدیکان حقانیها و تقلیل جایگاه او در قدرت، اقدامات بعدی متهورانهی ملا هیبتالله در تضعیف حقانیها در هفتهها و ماههای بعدی اختلافات آنها به نقطهی بیبازگشت میانجامد.
در درون طالبان علاوه بر اختلافات کلان، نارضایتیهای جدی از زراندوزی و انحراف از آرمانهای نخستین توسط رهبران طالبان هم وجود دارد و آیاسآی مدیریت این ناراضیها را به عهده گرفته و مدیریت میکند. قتل، محکمهی صحرایی، دستگیری و شکنجهی مردم از حد گذشته و طاقت آنان را گرفته است. اخاذی، زورگیری از دستفروشان فریاد آنها را به آسمانها بلند نموده است.
طالبان با همسایگانش نیز درگیری مرزی دارد و با دولت پاکستان بارها شاخ به شاخ شده است. اختلاف با پاکستانیها بر سر حمایت از تیتیپی به اوج رسیده است. این اختلاف طالبان با پاکستان بازی و شوخی نیست و کسانی که جنگ طالبان و دولت پاکستان را ساختگی میدانند بدون شک در خلای معلوماتی قرار دارند. پاکستانیها از یک سال بدینسو از اقوام غیرپشتون سربازگیری نموده آنها را در گروههای دهنفری تنظیم و در چترال آموزش میدهند و به افغانستان اعزام میکنند. پاکستانیها تا هنوز بهطور کامل از طالبان دست نکشیدهاند و فکر میکنند با فشار بر طالبان آنها را وادار به حرفشنوی از پاکستان میکنند.
به گفتهی شهید وحیدمژده طالبان لجوجترین گروه در افغانستاناند و هرگز تسلیم فشار نمیشوند و هر قدر لج کنی آنها بیشتر لجاجت میکنند. پاکستان راهی جز کنار گذاشتن طالبان ندارد. این را هم خاطرنشان کنم که پاکستان در سیاست فشار بر طالبان خطا میکند و فرصت جبران خطاهای استراتژیکشان در مورد طالبان از دست میدهند.
بسیاری از آگاهان میگویند ترامپ بر دولتمردان پاکستان خشمگین است و فکر میکند که امریکا را در امر مبارزه با تروریزم فریب داده است. این آگاهان معتقدند ترامپ از پاکستان به خاطر خروج شرمآورشان که عامل آن پاکستان را میدانند، انتقام خواهد گرفت و پاکستان را تجزیه خواهد کرد.
تعامل روسها با طالبان نیز تاکتیکی و از سر ناگزیری است. روسها بعد از فروپاشی نظام جمهوری روی احمد مسعود حساب باز کردند. آنها نه به خاطر احمد مسعود بیتجربه و جوان خام بلکه به خاطر احمد شاه مسعود و مردم پنجشیر روی او سرمایهگذاری کردند. روسها بسیار زود دریافتند که از احمد مسعود چیزی جور نمیشود و سعی کردند و میکنند رابطه با طالبان را تقویت کنند.
روسها پس از تحولات در سوریه بسیار نگراناند که تحولات سوریه در کشورهای آسیای میانه تکرار نشود. کشورهای آسیای میانه همه از طالبان میترسند و تعامل این کشورها بیشتر ناشی از ترس آنهاست تا مسائل سیاسی و اقتصادی. دولت ایران همانند پاکستان چندین بار با طالبان در مرزهایش درگیر شده است. ملا یعقوب باری در منزل نورالدین عزیزی وزیر تجارت گفته بود هرچه سعی میکنیم با ایران درگیر شویم ایرانیها هوشیاری میکنند و با ما درگیر نمیشوند. ملا یعقوب به ادامه گفته بود که اگر ایران با ما درگیر شود مشکل برسمیتشناسی ما بسیار به زودی از سوی امریکا حل خواهد شد و امریکا از ما همین را میخواهد.
تعامل ایران با طالبان نیز تاکتیکی است و دولت ایران از طالبان دلخوشی ندارد. طالبان بارها مقامات سفارت ایران در کابل برخوردی تحقیرآمیز نمودهاند.
در کل طالبان با همهی همسایهها و کشورهای جهان بر سر رفتارهای غیر دیپلوماتیک و خشونت علیه زنان درگیرند و روز به روز این درگیریها افزایش مییابد. به باور من با آغاز به کار ترامپ فروپاشی امارت نا اسلامی کلید میخورد. این حرف من به این معنا نیست که ترامپ به افغانستان لشکر میفرستد و حکومت طالبان را سرنگون مینماید.
قطع کمکهای مالی امریکا و پارهای از اقدامات دیگر و تجدیدنظر جبهات جنگی علیه طالبان در جنگ و آغاز جنگ واقعی چریکی شهری و کوهی و ایجاد پایگاههای کوهی میتواند به حکومت ظالمانهای طالبان نقطهی پایان بگذارد. جبههی مقاومت ملی یکی از اصلیترین و جدیترین مخالف نظامی طالبان با اصلاحات بنیادین و فوری در ساختار تشکیلاتیاش و تغییر در استراتژی نظامیاش میتواند نقش کلیدی در سرنگونی طالبان داشته باشد.