گروه طالبان از همان آغاز تسلط‌شان بر افغانستان، با آموزش معاصر سر دشمنی داشتند و آن را سرچشمه انحراف عقیدتی می‌شمردند. به تصور آنان، تنها نظام آموزشی بی‌عیب و قابل قبول، آموزش سنتی به سلیقه ملاهای پاکستانی بود که خودشان در آن‌ها درس خوانده‌ بودند، برای همین طی کمتر از سه سال دروازه‌های مکاتب و دانشگاه‌ها را مسدود ساختند و صدها مدرس جهادی (مکان ترویج افراطیت) را در گوشه و کنار کشور ایجاد کردند. اما از نظر متخصصان علوم تربیتی، مدارس گروه طالبان علاوه بر بیهودگی بخشی از آموزش‌ها و ناکارآمدی آن‌ها در جهان جدید، آسیب‌های روانی عمیقی نیز به کودکان و نوجوانان وارد می‌کند که پیامدهای آن تا پایان عمرشان بر جا می‌ماند. بدبینی گروه طالبان به آموزش‌های مدرن باعث شد که در دور قبل حاکمیت شان، فضای امنی را که لازمه شکوفایی نظام آموزشی است زیر سایه رعب و خفقان قرار بدهند، تا شمار فراوانی از استادان و شاگردان ناچار به ترک مکتب شوند. هم‌چنان، با تحمیل کتاب‌های ملایی بر نظام آموزشی مکاتب، محتوای عصری آن‌ها را بی‌رمق گردانیده و به مرگ تدریجی گرفتار کردند. طالبان اکنون نیز تلاش دارند که تمام مکاتب آموزشی را ببندند و افغانستان را با مدرسه‌سازی و ترویج افراطیت به سرزمین ملاها و مرکز آموزش و پرورش تروریستان تبدیل کنند.

پس از محدودیت‌های بی‌شماری گروه طالبان بر مکاتب و نهادهای آموزشی به‌تازگی شماری از مکاتب خصوصی در استان بغلان به تغییر جواز فعالیت‌های‌شان از مکتب به مدرسه دینی رو آورده‌اند و شمار دیگری در حال طی مراحل این روند هستند. گفته می‌شود که تغییردهنده‌گان جواز مکاتب به مدارس، به دنبال جذب دختران و فراهم‌سازی فضای آموزش‌های دینی و جهادی برای آنان هستند.

یک منبع از ریاست معارف بغلان، به شرط درج نشدن نام‌اش در گزارش می‌گوید که به دلیل ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم و حضور کم‌رنگ دانش‌آموزان پسر در مکاتب و مراکز آموزشی، برای جلوگیری از ورشکسته‌گی اقتصادی و محرومیت دختران از آموزش، شماری مکتب‌داران که سال‌ها در این استان فعالیت کرده‌اند، به مدرسه‌سازی رو آورده‌اند. به گفته‌ی این منبع، در دوسال‌‌ونیم گذشته، همه امیدوار بودند که دروازه مکاتب به‌ روی دانش‌آموزان دختر بالاتر از صنف ششم باز می‌شود و نهادهای آموزشی خود را از این ورشکستگی نجات می‌دهند. اما این اتفاق نه‌افتاد و با شروع سال تعلیمی ۱۴۰۳، دختران بالاتر از صنف ششم برای سومین‌سال از آموزش و رفتن به مکاتب محروم ماندند. منبع می‌‌افزاید که با تغییر مکاتب به مدرسه، مکتب‌داران در این استان توانسته‌اند که دانش‌آموزان دختر و پسر بیش‌تری را جذب کنند. این منبع می افزاید که طالبان برای این مدارس که به تازگی ایجاد می‌گردد شرایط ویژه آموزشی را تعین کرده که طی آن باید تمامی مواد درسی مدارس جهادی طالبان که کودکان را به خشونت، جهاد، جنگ، افراطیت راهنمایی می‌کند، آموزش داده شود.

شاه‌محمود (مستعار)، یکی از باشنده‌گان شهر پلخمری بغلان که به تازه‌گی دختران‌اش را در یکی از مدارس دینی گروه طالبان شامل کرده، می‌گوید با آن‌که می‌داند مدارس مکان ترویج افراطیت است و جز وحشت چیزی دیگری تدریس نمی‌شود، اما برای جلوگیری از فشار روحی، مجبور شده دخترش را به مدرسه بفرستد. او هم‌چنان می‌افزاید که تنها به‌خاطر این‌که دخترم بیش‌تر آسیب روحی نبیند، او را به مدرسه فرستادم، این ‌را می‌دانم موثریتی را که مکتب داشت و دارد، این مدرسه‌ها ندارد؛ ‌اما در شرایط فعلی،‌ مجبور هستیم و چاره دیگر نداریم. به گفته‌ی شاه‌محمود، تغییر مکتب به مدرسه و ادامه این روند برای کشور وحشت‌ناک است و این اقدام جامعه را به شدت به سوی افراطیت و «ملاگرایی» سوق می‌دهد که در دراز مدت ضربه جبران‌ناپذیر بر پیکر نهادهای علمی و آموزشی در کشور وارد می‌کند.

در همین حال، تمنا(مستعار) استاد پیشین یکی از مکاتب خصوصی در بغلان که اکنون خانه‌نشین است، در صحبت با خبرنگار ما گفته است که محروم سازی دختران از آموزش‌های عصری و مسدود ساختن مکاتب به‌روی آنان از سوی گروه طالبان، در کنار ده‌ها آسیب دیگر هزاران دختر را در افغانستان به مشکلات روحی و روانی دچار ساخته است. او در واکنش به مدرسه‌سازی مکاتب خصوصی در بغلان گفته که این بسیار کار اشتباه است، اصلاً یک جامعه در هر بخش به کادرهای مسلکی ضرورت دارد، این‌که همه بروند مدرسه و درس دینی بخوانند، ‌خوب شما فکر کنید در همین وضعیت، تا ده سال بعد یا ‌کم‌تر و بیش‌تر از آن، ما چقدر توانمند خواهد بودیم تا یک دکتر خوب، انجنیر، ‌اقتصاد دان و .. به جامعه تقدیم کنیم. این واقعاً اسفناک است.

روند تبدیل شدن مکاتب خصوصی به مدارس  جهادی طالبان در حالی در بغلان تشدید یافته است که چندی پیش، وزارت تحصیلات عالی و اداره‌ امتحانات تحت کنترل این گروه، از صدها فارغ مدرسه‌های جهادی‌شان به خاطر اهدای سند ماستری، امتحان نمایشی گرفتند.

گفتنی است که هم‌اکنون در ‌کنار مکاتب دولتی، دست‌کم ۱۶ باب مکتب خصوصی در بغلان فعالیت دارد و در دوسال‌ و نیم گذشته، ده‌ها مدرسه دینی از سوی گروه طالبان در مرکز و شهرستان‌های این استان ساخته شده و توسط ادارات مرتبط به این گروه مدیریت و تمویل می‌شوند.

این در حالی است که پیش از این ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر نامریی گروه طالبان، دستور ایجاد ۱۰۰ هزار بست آموزگاری را برای مدارس دینی در افغانستان صادر کرده است؛ اقدامی که نگرانی شهروندان کشور را برانگیخته است. به گفته آنان، چنین کاری به هدف طالبانیزه کردن افغانستان صورت می‌گیرد.