سازمان جهانی علیه شکنجه در تازهترین گزارش خود، پرده از استفاده گسترده و نظاممند شکنجه و بدرفتاری در زندانهای اداره استخبارات رژیم طالبان در افغانستان برداشته است.
این گزارش که با همکاری شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر (CSHRN) و مدافعان حقوق بشر پلس تهیه شده، بر اساس شهادتهای ۱۵ تن از ربودهشدهگان شامل مدافعان حقوق بشر، خبرنگاران و مقامهای پیشین حکومت تنظیم شده است.
طبق این گزارش، افراد ربودهشده در ولایتهای کابل، بلخ، هرات و تخار بدون حکم رسمی و دسترسی به وکیل به صورت خودسرانه ربوده شدهاند و اتهامهای مطرح شده علیه آنها عمدتاً بیاساس و شامل «جاسوسی» و «بداخلاقی» بوده است.
شکنجهشدگان اعلام کردهاند که در زندانها به طور سیستماتیک تحت شکنجههای شدید از جمله لتوکوب با زنجیر و کابل، شوک الکتریکی، خفه کردن با کیسه پلاستیکی، شبیهسازی غرق شدن، سوراخ کردن دست با میله فلزی و حبس انفرادی در سلولهای تاریک قرار گرفتهاند.
این شکنجهها همراه با دشنامهای مذهبی، قومی و جنسی بوده و در مواردی تجاوز و آزار جنسی نیز گزارش شده است. یکی از قربانیان مرد این شکنجهها روایت کرده است که چندین بار برهنه شده، مورد تجاوز قرار گرفته و فیلمبرداری شده است. سازمان جهانی علیه شکنجه تأکید کرده که این اقدامات با هدف شکستن مقاومت روانی، تحقیر و تسلط مطلق بر ربودهشدگان انجام میشود.
این گزارش همچنین شکنجههای روانی نظیر تهدید به اعدام، اجباریسازی اعترافات جلوی دوربین و تحقیر مبتنی بر جنسیت، به ویژه علیه زنان را مورد توجه قرار داده است. یکی از زنان ربوده شده گفته است: «هر ساعت در آن سلول مثل یک سال میگذشت.» شرایط زندانها که شامل ازدحام شدید، کمبود غذا و آب، فقدان خدمات پزشکی و روانی، ممنوعیت تماس با خانواده و تبعیض علیه هزارهها و شیعیان بوده، از سوی سازمان جهانی علیه شکنجه «ظالمانه، غیربهداشتی و تحقیرآمیز» توصیف شده است.
سازمان جهانی علیه شکنجه هشدار داده است که طالبان هیچگونه نظارت بینالمللی یا داخلی بر زندانهای خود را نمیپذیرند و افغانستان با وجود تصویب پروتکل اختیاری کنوانسیون منع شکنجه در سال ۲۰۱۸، فاقد مکانیزم نظارتی ملی برای جلوگیری از شکنجه است.
علاوه بر این، بسیاری از آزادشدگان گزارش دادهاند که پس از رهایی نیز تحت نظارت و تهدید مداوم قرار دارند. یکی از آنان گفته است: «آزادی از زندانهای طالبان به معنای رهایی واقعی نیست؛ فشار، ترس و سانسور حتی پس از آزادی ادامه دارد.»
از دیگر یافتههای مهم این گزارش، استفاده طالبان از اعترافات اجباری تحت شکنجه برای تبلیغات رسانهای است. زندانیان مجبور میشوند متونی از پیشنوشته شده را در مقابل دوربین بخوانند و در صورت امتناع، دوباره شکنجه میشوند.
این سازمان از جامعه جهانی خواسته است تا با ایجاد مکانیزمهای نظارتی مستقل، حمایت از سازمانهای حقوق بشری و خبرنگاران در معرض خطر، فراهم کردن پناهندگی برای قربانیان شکنجه، و پیگرد قانونی ناقضان حقوق بشر در افغانستان، به فوریت وارد عمل شود.
سازمان جهانی علیه شکنجه تأکید کرده است که شکنجه در زندانهای استخبارات طالبان، نه تنها گسترده، بلکه سازمانیافته، هدفمند و بدون هیچ نظارت قانونی انجام میشود و جامعه جهانی موظف است برای پایان دادن به این وضعیت حمایت و عدالت را برای قربانیان ممکن سازد.