آندری سرنکو، رئیس مرکز مطالعات معاصر افغانستان در مسکو، در مصاحبهای با روزنامه «ماسکوفسکی کامسامولتس» گفته است که افغانستان در آستانه یک انفجار سیاسی و جنگ داخلی جدید قرار دارد.
سرنکو گفته است که رژیم طالبان، برخلاف تصور عمومی، تنها به لطف حمایت ایالات متحده تا کنون دوام آورده و این وضعیت پایدار نخواهد بود. او تأکید کرده است که طالبان نه با دلارهای آمریکا و نه با جابهجایی چهرههایی چون سراجالدین حقانی، که گفته میشود مورد حمایت قرار دارد، نجات نخواهند یافت.
این کارشناس روسی گفته است که با آغاز هرگونه درگیری داخلی جدید در افغانستان، بازیگران منطقهای از صحنه بیرون خواهند رفت و در آن زمان روسیه ناچار به مداخله خواهد شد؛ هرچند فعلاً به دلیل درگیری در اوکراین و فشار تحریمها، کرملین علاقهای به فکر کردن به این سناریو ندارد.
او گفته است: «طالبان اکنون بیش از هر زمانی با تنشهای درونی مواجهاند. در ابتدا، پس از به قدرت رسیدن، تلاش داشتند نوعی سلسلهمراتب را حفظ و توافقات درونگروهی را رعایت کنند، اما امروز جناحهای مختلف درون این گروه با رقابت شدید و حتی نفرت از یکدیگر روبهرو هستند.»
به گفته این تحلیلگر روس، همزمان مقاومت مسلحانه علیه طالبان نیز در حال تقویت است. جریانهای چون جبهه مقاومت ملی، جبهه آزادی افغانستان و سایر جبهات مخالف، عملیاتهایی در مناطقی انجام میدهند که باعث شده مقامات طالبان حتی جرئت بیرون رفتن در شب را نداشته باشند.
سرنکو در بخشی دیگر از سخنانش به نقش ایالات متحده در حفظ طالبان پرداخته و گفته که واشنگتن همچنان مهمترین حامی مالی و سیاسی این گروه است.
او گفته است: «امریکاییها نه برای مشروعیت طالبان، بلکه برای حفظ نظم موقت و جلوگیری از هرجومرج در افغانستان، از فروپاشی رژیم طالبان جلوگیری میکنند. در واقع، آمریکا منبع تغذیه اصلی طالبان است و هیچ کشوری در جهان به اندازه ایالات متحده با این گروه همکاری ندارد.»
سرنکو با اشاره به تجربه حکومتهای گذشته در افغانستان گفته است: «حکومت جمهوریت در ظرف سه روز فرو پاشید، رژیم کمونیستی بیش از ده سال دوام آورد و سقوط کرد. بنابراین، طول عمر فعلی طالبان به معنای ثبات یا دوام نیست. این گروه هم روزی فرو خواهد پاشید.»
در بخش دیگری از گفتوگو، سرنکو به تصمیم اخیر روسیه مبنی بر حذف موقت طالبان از فهرست گروههای تروریستی اشاره کرده. او ضمن ابراز تردید نسبت به سودمندی این تصمیم برای منافع روسیه گفته است: «با این اقدام، نه میتوانیم طالبان را متحد خود کنیم و نه میتوانیم رضایت مقاومت ضد طالبان را حفظ کنیم. این تصمیم نوعی بلاتکلیفی است؛ نه شمعی برای خدا و نه پوکری به شیطان.»
سرنکو تأکید کرده است که روسیه نباید تمام تخممرغهای خود را در سبد طالبان بگذارد و باید از هماکنون روابط خود را با جناحها و بازیگران متنوع در صحنه افغانستان گسترش دهد. به گفته او، «تنها در صورتی میتوان از منافع روسیه در افغانستان دفاع کرد که ما با طیف وسیعی از نیروهای سیاسی و اجتماعی در تماس باشیم و گزینههای متعددی روی میز داشته باشیم.»
این اظهارات در حالی مطرح میشود که فضای سیاسی و امنیتی افغانستان همچنان ناپایدار و شکننده باقی مانده و نگرانیها از تشدید خشونت و بازگشت درگیریهای داخلی افزایش یافته است. با توجه به تشدید رقابتهای درونگروهی طالبان، فعال شدن نیروهای مقاومت و افزایش شکافهای قومی و مذهبی، بسیاری از تحلیلگران از جمله آندری سرنکو معتقدند که افغانستان بهزودی با مرحلهای تازه و بحرانی دیگر روبهرو خواهد شد.