مارشال محمد قسیم فهیم، یکی از شخصیت‌های بی‌بدیل تاریخ معاصر افغانستان است که در طول حیات خود، در عرصه‌های نظامی و سیاسی نقشی بنیادین در جغرافیای تاریخی کشور خود ایفا کرد. او که در سال ۱۳۳۶ در روستای «عمرض» در استان پنجشیر به دنیا آمد، از همان ابتدا به عنوان یکی از فرماندهان برجسته جهاد در برابر رژیم کمونیستی و اشغال شوروی خود را شناساند. مارشال محمد قسیم فهیم در مسیری که انتخاب کرد، نه تنها به عنوان یک فرمانده عالی‌رتبه نظامی بلکه به عنوان یک رهبر سیاسی بزرگ در تحولات افغانستان ظاهر شد. او درک عمیقی از شرایط افغانستان و نیازهای اساسی مردم خود داشت و توانست در مقاطع حساس تاریخ کشور، در کنار دیگر چهره‌های برجسته، کشور را در مسیر آزادسازی و مقاومت در برابر تهدیدات داخلی و خارجی هدایت کند.
اگرچه تاریخ افغانستان پر از پیچیدگی‌ها و بحران‌های مختلف است، اما مارشال فهیم همواره با درک صحیح از شرایط و با تدابیر صحیح، در برابر این چالش‌ها ایستادگی کرد. از آغاز جهاد علیه رژیم کمونیستی و جنگ تحمیلی شوروی، تا دوران پس از سقوط رژیم طالبان، مارشال در تمامی این مقاطع نقش کلیدی در دفاع از تمامیت ارضی کشور و حفظ هویت ملی ایفا کرد. او در کنار قهرمان ملی، شهید احمدشاه مسعود و دیگر فرماندهان مجاهدین، علیه ارتش شوروی ایستادگی کرد و در قلب نبردها توانست پیروزی‌های بزرگی به دست آورد. مارشال فهیم، با توجه به آگاهی بی‌نظیر از زمین و مردم افغانستان، همواره از قدرت‌های نظامی و استراتژیک خود به بهترین شکل استفاده کرد تا کشورش را در برابر بزرگترین تهدیدات خارجی حفظ کند.
در دوران جهاد علیه شوروی، مارشال فهیم نه تنها به عنوان یک فرمانده عالی‌رتبه نظامی در میدان جنگ شناخته می‌شد، بلکه از دقت نظر ویژه‌ای برخوردار بود که در مدیریت منابع انسانی و نظامی به موفقیت‌های چشم‌گیری منتهی شد. او توانست سنگر مبارزه را در مناطقی چون پنجشیر به سطوحی برساند که نه تنها دشمنان داخلی و خارجی را به چالش کشید، بلکه الهام‌بخش نسل‌های بعدی از مبارزان و رزمندگان افغانستان شد. از همان دوران، فهیم شناخته‌شده‌ترین چهره‌های جهاد در افغانستان شد و مردم او را به عنوان نماد استقامت، شجاعت و فداکاری می‌شناسند.
پس از پیروزی مجاهدین در سال ۱۳۷۱، مارشال فهیم در سمت‌های مختلف دولتی به فعالیت پرداخت و در زمینه‌های سیاسی نیز همانند عرصه نظامی، یک رهبر کارآزموده و متعهد به منافع ملی کشور ظاهر شد. او با پذیرش مسئولیت‌های بزرگ، در روند بازسازی کشور پس از سال‌ها جنگ، تلاش‌های فراوانی انجام داد. او به عنوان وزیر امنیت در دولت اسلامی مجاهدین و سپس به‌عنوان معاون اول رئیس‌جمهور و وزیر دفاع در دولت موقت، توانست تحولی در عرصه‌های امنیتی و مدیریتی ایجاد کند. در این دوران، کشور در شرایط بسیار پیچیده‌ای قرار داشت و بحران‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به وضوح در آن مشاهده می‌شد. فهیم در این مقاطع حساس با درک دقیق از شرایط کشور و نیازهای اساسی مردم، همواره در خط مقدم دفاع از استقلال و تمامیت ارضی افغانستان ایستاد.
یکی از ویژگی‌های برجسته مارشال فهیم در این دوره‌ها، قدرت تصمیم‌گیری قاطع و بی‌محابا در برابر تهدیدات داخلی و خارجی بود. در مقابل حملات دشمنان داخلی و خارجی، او نه تنها از تمامی توان نظامی برای مقابله استفاده می‌کرد، بلکه از روابط دیپلماتیک و سیاسی خود در عرصه‌های بین‌المللی بهره می‌برد. یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های شخصیت فهیم، تعهد بی‌پایان او به سرزمینش و مردم افغانستان بود. او هیچگاه از اصول مقاومت و استقلال‌طلبی دست برنداشت و در تمامی مذاکرات داخلی و خارجی، بر حفظ تمامیت ارضی و یکپارچگی افغانستان تأکید داشت.
پس از سقوط رژیم طالبان، مارشال فهیم به‌عنوان یکی از چهره‌های اصلی دولت افغانستان، تلاش‌های زیادی برای بازسازی کشور انجام داد. او که به عنوان معاون اول رئیس‌جمهور و وزیر دفاع منصوب شد، به همراه دیگر رهبران کشور، به بازسازی نهادهای دولتی و امنیتی پرداخت. در این دوران، فهیم همچنان نقش کلیدی در تقویت نیروهای نظامی افغانستان و مقابله با تهدیدات خارجی و داخلی ایفا کرد. او در یکی از سخنرانی‌های خود به‌روشنی بیان کرد که افغانستان باید به‌عنوان یک کشور مستقل و تمامیت‌خواه در عرصه جهانی حضور داشته باشد و هیچگاه به خواسته‌های تجزیه‌طلبانه یا دخالت‌های خارجی تسلیم نشود.
در دوران پس از سقوط طالبان، که افغانستان با چالش‌های بزرگ امنیتی و سیاسی روبه‌رو بود، مارشال فهیم همواره بر این باور بود که کشور باید بر اساس اصول همکاری و همبستگی ملی بازسازی شود. او به‌ویژه بر اهمیت وحدت میان اقوام مختلف افغانستان تأکید داشت و بر این باور بود که تنها از طریق اتحاد و همبستگی تمامی اقوام، افغانستان می‌تواند به یک دولت مستقل و دموکراتیک تبدیل شود.
یکی از نکات برجسته‌ای که در تاریخ افغانستان و کارنامه سیاسی مارشال فهیم باید مورد توجه قرار گیرد، دفاع او از هویت ملی افغانستان و مقاومت در برابر طرح‌های تجزیه‌طلبانه است. در مواجهه با طرح‌هایی که قصد داشتند افغانستان را به بخش‌های مختلف تقسیم کنند، فهیم با قاطعیت از تمامیت ارضی کشور دفاع کرد. او در یکی از ملاقات‌های خصوصی‌اش با نماینده روسیه، که طرح تجزیه کشور را مطرح کرده بود، با صراحت گفت که هیچ چیز برای او از زمردهای پنجشیر و سنگ‌های کنر بیشتر ارزش ندارد. این اظهار نظر نه تنها نشان‌دهنده عشق و وفاداری او به سرزمینش بود، بلکه عمق تعهد او به یکپارچگی افغانستان را نیز آشکار ساخت.
مارشال محمد قسیم فهیم به‌عنوان یک فرمانده نظامی برجسته و یک رهبر سیاسی متعهد، همواره در مسیر منافع ملی و استقلال کشور قرار داشت. در حالی که در زمینه‌های امنیتی و نظامی بسیاری از مشکلات و چالش‌ها را حل کرد، اما هیچگاه از اصول انسانی و میهن‌پرستانه خود دست نکشید. او با کارنامه‌ای که از خود به جا گذاشت، نه تنها در تاریخ افغانستان بلکه در تاریخ مقاومت علیه استعمار و اشغال‌گری نیز به‌عنوان یک قهرمان بزرگ باقی خواهد ماند.
