سازمان عفو بینالملل در سهسالگی سلطه گروه طالبان، این گروه را به نقض گسترده حقوق بشر بهویژه حقوق زنان متهم کرده و گفته است که مقامهای این گروه با «معافیت مطلق» مرتکب «جنایت» علیه مردم افغانستان میشوند.
این سازمان روز پنجشنبه، ۲۵ اسد، با نشر گزارشی گفته است: « در حالی که مردم افغانستان با ناامیدی دست و پنجه نرم میکنند، سه سال حاکمیت طالبان و انفعال جامعه بینالمللی چندان امیدی برای آنها نگذاشته است.»
عفو بینالمل گفته است که این گزارش را بر اساس گفتوگو با ۱۵۰ فرد افغانستانی شامل مدافعان حقوق زنان، دانشگاهیان، زنان معترض و فعال، جوانان، جامعه مدنی، روزنامهنگاران تهیه کرده و نوشته که پاسخ و نگرانیهای جامعه بینالمللی را در مورد آینده افغانستان در آن آورده است.
بیانیهی این سازمان حقوقبشری افزوده که این گفتوگوها را در ۲۱ ولایت افغانستان و ۱۰ کشور جهان از جمله امریکا، بریتانیا، آلمان، فرانسه، بلجیم، اسپانیا، سوئیس، ایتالیا، کانادا و پاکستان انجام داده است.
بر اساس این گزارش، بیش از ۲۰ فعال حقوق زن در ۲۱ ولایت افغانستان گفتند که کار خود را در بخشهای گوناگون از دست دادهاند. در حالی که آنها در گذشته سیاستمدار، روزنامهنگار، آموزگار و حقوقدان بودهاند، حالا احساس میکنند که کسی نیستند و امیدی به اشتغال ندارند.
سمیرا حمیدی، از مسئولان این سازمان در جنوب آسیا گفته است: «ما با افرادی صحبت کردیم که از بخشهای گوناگون جامعه افغانستان در سراسر جهان نمایندگی میکنند. بیشتر آنها معتقدند که جامعه بینالمللی مردم افغانستان را ناامید کرده است. جامعه بینالمللی نه تنها نتوانست طالبان را در برابر ارتکاب جنایات و نقض حقوق بشر پاسخگو کند، بلکه راهبردی هم نتوانست تدوین کند که از رسیدن آسیب بیشتر جلوگیری کند.»
او افزوده که پس از سه سال فقدان هیچگونه اقدام مشخص برای رسیدگی به فاجعه حقوق بشری در افغانستان مایه شرمساری جهان است.
عفو بینالملل بهنقل از زنی به نام راضیه نوشته است: «به زنانی که نمایندگی، شغل و موقعیت اقتصادی خود را از دست دادهاند، گفته میشود که این حق آنها است و بازگشت طالبان گامی مثبت برای ساکت کردن کسانی است که به نام حقوق بشر و حقوق زنان فحشا را ترویج میکردند.»
این سازمان افزوده که پس از بهقدرت رسیدن گروه طالبان، نظام قضایی افغانستان فروپاشیده است و رهبر این گروه در خزان ۱۴۰۱ دستور داد که شریعت به صورت کامل اجرا شود.
این سازمان افزوده که طالبان چون فعالان حقوق بشر، زنان معترض، روزنامهنگاران و فعالان سیاسی را دشمن میدانستند، آنها به تدریج از صحنه کنار رفتند.
بر اساس گزارش این سازمان، برخی از آنها به صورت اجباری ناپدید شدند، به صورت خودسرانه بازداشت و زندانی شدند، برخی دیگر شکنجه شدند و شمار بیشتری فرار کردند و بخش بزرگی از آنها در ایران، پاکستان و ترکیه گیر ماندند.
با این حال، به نوشته عفو بینالملل، فضای مدنی در افغانستان بسیار کوچک شده است و طالبان فضای ترس و کنترول مطلق را فراهم کرده است. این سازمان از قول یک فعال حقوق زنان نوشته است: «کسانی که بمبگذاری انتحاری میکردند و غیرنظامیان را میکشتند، حالا بر سرقدرت هستند.»