نوشته: دکتر هجرت الله جبرئیلی
کوتاه گفتار ۲۰:
عنوان گفتار:
«سیرت نبوی؛ الگوی مبارزات چریکی»
وقتی از او پرسیده می‌شود که «جنگ‌های گوریلایی شما بیشتر به جنگ‌های چریکی کدام یک از رهبران این شیوه شباهت دارد؟ مائو؟ چگوارا؟ امام شامل؟»
چنین پاسخ می‌دهد: «در این قسمت باید بگویم که از منابع مختلف استفاده کرده‌ام و به‌یقین استفاده‌ای که از سیرت نبوی «صلی الله علیه و سلم» کرده‌ام، از کم‌تر کتاب‌ها سود برده‌ام.»
(حامد علمی، هفته‌نامۀ مجاهد، شمارۀ ۱۴، ۱۷ سنبلۀ ۱۳۷۷)
مقدمه
احمدشاه مسعود، قهرمان ملی خراسان/ افغانستان، در کنار شجاعت و تدبیر نظامی، همواره اهمیت الهام فکری و اخلاقی را در رهبری و مبارزه درک می‌کرد. او می‌دانست که جنگ تنها با نیروی جسمانی و سلاح ممکن نیست و موفقیت نیازمند استراتژی، مطالعه و الهام از الگوهای اخلاقی و تاریخی است.
وقتی از او پرسیده می‌شود که روش جنگ‌های گوریلایی‌اش شبیه کدام رهبران جهانی است، مسعود پاسخ می‌دهد که از منابع مختلف بهره برده، اما بیشترین الهام را از سیرت نبوی «صلی الله علیه و سلم» گرفته است. این نشان‌دهنده‌ی نگاه جامع او به مبارزه است؛ مبارزه‌ای که فقط تاکتیکی نیست، بلکه با ارزش‌ها و اخلاق انسانی نیز پیوند دارد.
آمرصاحب با چنین نگرشی، خود را از تقلید کورکورانه رهبران دیگر جهان رها کرد. او ترکیبی از مطالعه، تجربه عملی و الهام دینی را در عمل به کار گرفت تا راهبردی متناسب با شرایط افغانستان بسازد، که هم مؤثر و هم اخلاقی باشد. بدین گونه روش خاص و مکتب ویژه فکری مبارزاتی خود را بنیان نهاد.
واژگان کلیدی
جنگ گوریلایی / چریکی: نوعی مبارزه‌ی انعطاف‌پذیر و کوچک‌مقیاس برای مقابله با دشمن قوی‌تر، که تاکتیک اصلی شهید احمدشاه مسعود رح در دوران جنگ بود.
سیرت نبوی: زندگی و رفتار پیامبر اسلام «صلی الله علیه و سلم» که الگوی اخلاقی و استراتژیک برای مبارزه و رهبری فراهم می‌کند.
منابع مختلف: مطالعه گسترده و بهره‌گیری از تجربیات رهبران و نظریه‌های گوناگون جهت غنی‌سازی روش مبارزه.
مائو: رهبر چین و نظریه‌پرداز جنگ چریکی و انقلاب کمونیستی.
چه گوارا: انقلابی آرژانتینی و مکتب‌ساز جنگ‌های چریکی در آمریکای لاتین.
امام شامل: شیخ شامل داغستانی (۱۷۹۷–۱۸۷۱) رهبر جنبش آزادی‌خواهی داغستان و قفقاز شمالی بود. او در گیمری متولد شد و تحصیلات دینی خود را در عراق تکمیل کرد. پس از بازگشت، علیه سیاست‌های استعماری روسیه جهاد کرد و با تاکتیک‌های جنگ نامتقارن، مقاومت مسلمانان را رهبری نمود. او به «عقاب قفقاز» مشهور شد و پس از شکست، به مدینه مهاجرت و در آنجا درگذشت.
جملات کلیدی
«از منابع مختلف استفاده کرده‌ام…»:
مسعود نشان می‌دهد که دانش و الهام خود را محدود به یک مکتب یا رهبر نکرده و از تجربه‌ها و نظریه‌های گوناگون بهره برده است.
«…به‌یقین استفاده‌ای که از سیرت نبوی «صلی الله علیه و سلم» کرده‌ام، از کم‌تر کتاب‌ها سود برده‌ام.»:
این جمله تأکید می‌کند که زندگی پیامبر اسلام برای او الگوی عملی و اخلاقی مبارزه بوده و بیشترین اثر را بر تصمیمات و تاکتیک‌هایش داشته است.
نتیجه‌گیری
این گفتار آمرصاحب مسعود نشان می‌دهد که رهبری موفق نیازمند ترکیبی از مطالعه، تجربه عملی و الهام از الگوهای اخلاقی است. او با پیروی از سیرت نبوی، مبارزه‌ای را پایه‌ریزی کرد که هم مؤثر و هم اخلاقی بود.
این نگاه برای نسل امروز خراسان/ افغانستان پیام روشنی دارد: موفقیت در مبارزه یا هر فعالیت اجتماعی بدون الهام فکری، مطالعه و رعایت ارزش‌های انسانی امکان‌پذیر نیست.
در نهایت، سخن احمدشاه مسعود به مثابه‌ی یک نقشه‌ی راه است: راهبردی که مبتنی بر تحقیق، الهام دینی و رعایت اخلاق انسانی باشد، می‌تواند آزادی، عدالت و موفقیت پایدار را به همراه داشته باشد.
