نویسنده: دکتر هجرت الله جبرئیلی
کوتاه گفتار (۶)
تغییر تدریجی و پایدار جامعه
درشرایط کنونی نادیده گرفتن کلی سیستم عنعنوی ،و ارزش های سنتی جامعه ممکن نمی باشد. ما باید خیلی محتاطانه وتدریجی تغییراتی رامعرفی نماییم وجامعه راتحول دهیم . یکی ازکارهای که درتغییروتحول جامعه نقش خیلی مثبت دارد ،معارف وتعلیم وتربیت وگسترش مفکوره های دموکراتیک [مردم سالار] درمیان مردم است .… ما به تطبیق تدریجی تغییر معتقد هسیتم .اول باید مردم به این مفکوره جلب گردند وبه دموکراسی باور پیدا بکنند، تطبیق تغییر باید قدم به قدم ولی به صورت مستدام درعمل پیاده گردد. (امید،۵۰۳، ص ۴)
مقدمه
شهید احمد شاه مسعود رح، قهرمان ملی میهن ما، همواره بر حفظ هویت فرهنگی و انسجام جامعه تأکید داشت. او می‌دانست که ارزش‌های سنتی و باورهای ریشه‌دار مردم، پایه استواری برای جامعه هستند و نادیده گرفتن یکباره آنها می‌تواند حرکت اصلاحی را متوقف کند یا حتی به بحران اجتماعی منجر شود. از نگاه آمرصاحب، تغییر واقعی باید با احترام به فرهنگ، تدریجی و همراه با آموزش و آگاهی‌بخشی مردم انجام شود تا هم اعتماد جامعه حفظ شود و هم تحول پایدار حاصل شود.
قهرمان ملی ما باور داشت که تعلیم و تربیت و گسترش مفاهیم دموکراتیک، مسیر اصلی برای آماده‌سازی جامعه برای تغییر است. او می‌خواست مردم ابتدا با اصول دموکراسی و مردم سالاری و مشارکت فعال آشنا شوند، به آن باور پیدا کنند و سپس بتوانند در تغییرات عملی و مستمر جامعه سهیم باشند. این نگرش، نشان از آینده‌نگری و تدبیر او در مدیریت تحول اجتماعی دارد.
توضیح کلیدواژه‌ها:
سیستم عنعنوی و ارزش‌های سنتی جامعه: باورها و فرهنگ ریشه‌داری که جامعه را شکل داده و نیازمند احترام و درک است.
تغییر تدریجی: اصلاحات مرحله‌به‌مرحله که با سرعت و شدت مناسب و مطابق ظرفیت جامعه اجرا می‌شوند.
جامعه را تحول دادن: فرآیند اصلاحات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی برای پیشرفت و افزایش مشارکت، عدالت و دموکراسی.
معارف و تعلیم و تربیت: آموزش و پرورش و گسترش دانش که زمینه‌ساز تغییر نگرش‌ها و پذیرش مفاهیم جدید است.
مفاهیم دموکراتیک: اصول مشارکت فعال، آزادی‌های مدنی، حق انتخاب و مسئولیت‌پذیری.
تطبیق تغییر: پیاده‌سازی عملی تغییرات به صورت مرحله‌ای، مستمر و متناسب با توان جامعه.
توضیح جملات کلیدی:
نادیده گرفتن کلی سیستم عنعنوی و ارزش‌های سنتی جامعه ممکن نمی‌باشد:
مسعود تأکید دارد که تغییرات اجتماعی باید با احترام به سنت‌ها و ارزش‌های جامعه انجام شوند. بی‌توجهی به این ساختارها می‌تواند انسجام اجتماعی و اعتماد عمومی را تضعیف کند.
تغییرات را محتاطانه و تدریجی معرفی نمایید:
قهرمان ملی ما بر روند تدریجی تغییر تأکید دارد تا مردم فرصت داشته باشند با مفاهیم جدید آشنا شوند و آنها را بپذیرند. این روش مانع مقاومت یا پس‌روی اجتماعی می‌شود.
معارف، تعلیم و تربیت و گسترش مفاهیم دموکراتیک نقش مثبت دارند:
مسعود آموزش و پرورش و آشنایی مردم با اصول دموکراسی را پایه‌ای برای تغییر پایدار و مشارکت فعال اجتماعی می‌دانست.
تطبیق تغییر باید قدم‌به‌قدم ولی مستمر باشد:
تغییر مستمر و تدریجی، انعطاف و پذیرش اجتماعی را افزایش می‌دهد و از بروز بحران‌ها جلوگیری می‌کند.
نتیجه‌گیری
این گفتار نشان می‌دهد که شهید احمد شاه مسعود رح، قهرمان ملی، همواره بر تدبیر، احترام به فرهنگ و پایبندی به اصول انسانی و مردم سالارانه تأکید داشت. او معتقد بود که هرگونه تحول اجتماعی باید مرحله‌به‌مرحله، مستمر و هماهنگ با ظرفیت جامعه اجرا شود تا اعتماد مردم حفظ و تحول واقعی حاصل شود.
همچنین، آموزه‌ها و نگرش‌های مسعود به ما می‌آموزد که تعلیم و تربیت و ترویج دموکراسی نه تنها ابزار تغییر، بلکه محور اعتماد، انسجام و استقامت جامعه است. رهبرانی که راه و منش او را دنبال می‌کنند، قادر خواهند بود جامعه‌ای پایدار، منسجم و متحول بسازند و ارزش‌های ملی و انسانی را در مسیر پیشرفت حفظ کنند.
