نویسنده: سید باقر شاه احمدی
اعطای لقب (شاه شهید) به شهید احمدشاه مسعود قهرمان ملّی افغانستان از سوی رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران، فراتر از یک ادای احترام تاریخی است؛ این اقدام پیام تازه‌ای به طالبان، پاکستان و بازیگران منطقه‌ای می‌دهد.
لقب (شاه شهید) که پیش‌تر تنها به شخصیت‌های مذهبی مانند امام حسین (ع) اختصاص داشت، مسعود را به نماد مقاومت مقدس و هویتی تمدنی تبدیل می‌کند.
طبق گزارش‌های منتشرشده در رسانه‌های ایرانی، از جمله روزنامه‌ها و مقالاتی که در سالگرد شهادت شهید احمدشاه مسعود منتشر شد، او با عنوان (*شاه شهید ایرانشهر*) معرفی شده است.
ایران با این تصمیم می‌خواهد روایت مسعود را از فرمانده جنگ‌های گذشته به نماد مقاومت زنده ضدطالبانی بدل کند. پیام روشن است:
طالبان بدانند مقاومت مسعود همچنان زنده است و ایران از آن حمایت نمادین می‌کند؛ پاکستان و دیگر بازیگران منطقه نمی‌توانند تنها جهت‌گیری افغانستان را تعیین کنند.
یکی از ابعاد کلیدی این پروژه، نقش قوم درانی است.
درانی‌ها که در جنوب و جنوب‌غرب افغانستان نفوذ دارند، قرابت تاریخی با ایران دارند: احمدشاه ابدالی در دوره نادر افشار وزیر دفاع خراسان بود و پیوندهای فرهنگی، تمدنی عمیقی با ایران داشت.
امروز بخشی از درانی‌های میانه‌رو در قندهار، هلمند و هرات با ایران همسو هستند و می‌توانند به تهران در ایجاد کمربند فرهنگی و امنیتی شرق کمک کنند.
رویکرد ایران در شرق افغانستان بر هویت فرهنگی و تاریخ مشترک تمرکز دارد، در حالی که در غرب آسیا محور (امت واحده) و مقاومت علیه آمریکا و اسرائیل است.
این دو مسیر متفاوت ابزارهای متفاوت دارند اما هدف مشترکشان تقویت عمق راهبردی و امنیت پایدار ایران در تعیین تغیرات ژیوپلوتیک منطقه است.
واکنش‌ها پیش‌بینی‌پذیر است:
بخشی از طالبان تحت مدیریت پاکستان ممکن است این اقدام را تهدیدی علیه مشروعیت خود ببینند، پاکستان نگران کاهش نفوذ خود در شرق افغانستان خواهد بود و ترکیه و عربستان تلاش می‌کنند نفوذ ایران را مهار کنند.
در نهایت، (شاه شهید) احمدشاه مسعود نه فقط یک لقب، بلکه پرچم راهبردی ایران در شرق افغانستان است؛ پروژه‌ای که از مسعود تا درانی‌ها امتداد دارد و روایت آینده منطقه را بازنویسی می‌کند.
منبع:
رسانه‌های ایرانی، از جمله گزارش‌های منتشرشده در سالگرد احمدشاه مسعود، با عنوان (شاه شهید ایرانشهر)
